Wandelen in het Zwarte Woud op de Albsteig

Wandelen in het Zwarte Woud op de Albsteig

Daar waar ik in Duitsland meestal relatief dicht bij huis op pad ga, heb ik de laatste paar maanden wat meer moeite gedaan en wat wandelgebieden in Duitsland bezocht die wat verder weg liggen. Zo bezocht ik afgelopen najaar het Beierse Woud en liep ik hier een deel van de Goldsteig. Dit voorjaar stapte ik in Rudolph de Volvo en reed ik naar het Zwarte Woud. Hier liep ik op uitnodiging van het Duits Verkeersbureau een deel van de Albsteig.
 
Eigenlijk moet ik zeggen de Albsteig Schwarzwald want er was in eerste instantie wat verwarring omtrent deze wandeling in Duitsland ontstaan bij mij. Er is namelijk nóg een Albsteig, maar dan in de Schwäbische Alb, ten noorden van het Zwarte Woud. Deze staat niet in verbinding met de Albsteig die ik loop, maar ik wilde het toch even genoemd hebben om verwarring te voorkomen. Mijn tocht ging dus over de Albsteig in het Zwarte Woud.
 
Check voor je verder leest ook even de korte video die ik maakte:
 

 

 

Over het Zwarte Woud in Duitsland

Laat ik dit artikel beginnen met wat meer informatie over het Zwarte Woud. Alhoewel de naam anders doet verwachten, is het Zwarte Woud lang niet zo donker als je denkt. Er zijn diverse verhalen die de ronde doen over het ontstaan van de naam Zwarte Woud, maar de meest aannemelijke is die van de Romeinen. Zij trokken door dit gebied en kwamen toen een dichtbebost berggebied tegen. Ze noemden dit Silva Nigra, oftewel het donkere woud.
 
Inmiddels is het woud lang niet meer zo donker want jaren geleden werden nagenoeg alle berghellingen leeg gekapt voor de bosbouw en bestond het Zwarte Woud grotendeels uit weiden. Tegenwoordig vind je er een mix van weiden, naaldbomen en loofbomen en klinkt de naam Zwarte Woud donkerder dan het gebied daadwerkelijk is.
 

 

Waar ligt het Zwarte Woud?

Het Zwarte Woud ligt in het zuidwesten van Duitsland, op de grens met Frankrijk en Zwitserland. De lengte is zo’n 160 kilometer en de breedte tussen de 30 en 60 kilometer. Het hoogste punt is de Feldberg, deze meet 1.493 meter en ligt in het Hochschwarzwald. Ik bezoek tijdens mijn reis het meest zuidelijke deel van het Zwarte Woud: het Hochschwarzwald.
 

 

Over de Albsteig Schwarzwald

Zoals gezegd liep ik dus een deel van de Albsteig Schwarzwald. Dit is een 83.3 kilometer lange afstandwandeling die zich uitstrekt van Albbruck in het zuiden tot aan Feldberg in het noorden. Bij Glashogsäge splitst de trail zich in twee delen: de oostelijke variant naar Feldberg en de westelijke variant naar Feldberg. Ik loop de oostelijke variant en daarna nog een klein stuk van het westelijke deel. Een online wandelkaart van de Albsteig vind je hier. De Albsteig volgt (grotendeels) de loop van de rivier de Alb, hier komt de naam dus vandaan.
 
De Albsteig is voor iedereen prima te doen want ze hebben een handige verdeling van de etappes gemaakt. De sportievelingen kunnen de trail in vier dagen lopen (Etappen für Sportliche – ca. 25 km/dag), de genieters kunnen de Albsteig in zeven etappes lopen (Etappen für Genießer – ca. 10-15 km/dag). Ik koos voor een mix van beiden, hieronder vind je mijn uitgebreide dag-tot-dag beschrijving.
 

 

Dag 1: Albtalsee – Häusern / 8 km

Ik parkeer de auto in de overdekte parkeergarage in Feldberg. Controleer nog één keer of ik alles heb, sluit de kofferbak en klik hem dicht. Dag Rudolph, tot over drie dagen! Buiten wacht ik op de medewerker van het toeristenburo die mij naar het begin van de wandeling van vandaag brengt: de Albtalsee. Omdat ik pas in de namiddag aan kom in het Zwarte Woud, doe ik vandaag maar een kleine etappe van zo’n 8 kilometer.
 
‘Hier de Sperre over en dan rechts’ is de aanwijzing die ik krijg. Ik stap de dam op (waar duidelijk staat ‘geen wandelpad’ maar dit terzijde) en aan het einde staat inderdaad een bordje met de route naar Häusern. Het eerste deel van dit traject voert me langs de oevers van de Albtalsee. Het waait loeihard en wanneer de wolken voor de zon drijven is het ijzingwekkend koud. Gelukkig is er meer zon dan dat er wolken zijn! Het pad dat ik volg is een breed grindpad en wordt af en toe afgewisseld met een smal paadje direct langs het water.
 

Dan houdt het pad ineens op of nouja … loopt het water in. De dooi heeft hier pas sinds kort ingezet en ik vermoed dat het hoogwater is, waardoor het pad onder water staat. Ik besluit terug omhoog te lopen en de brede weg te nemen. Uiteindelijk vind ik de route weer terug en besluit ik nog even over het pad terug te lopen om te kijken hoe dit er van de andere kant uit ziet. Maar ook daar loop ik al snel tot mijn enkels door het water. Tijd om terug te keren en blij te zien dat er een ‘hoogwateralternatief’ is.
 
Nadat ik het meer nogmaals over ben gestoken, dit keer over een houten brug, voert het pad me de bergen in. Via een steil en stenen paadje steek ik meerdere beken over, hop ik van de ene kei naar de andere en kom ik uiteindelijk boven op de berg aan. Alhoewel de top van de berg bebost is, heb ik toch af en toe een doorkijkje het dal in. Onder me ligt Häusern, mijn eindpunt voor vandaag. De afdaling is geleidelijk over een breed karrenspoor. Niet veel later sta ik weer in de bewoonde wereld.
 

Net als ik vlak voor het dorp denk ‘hmmm het mooie zit erop voor vandaag’ word ik nog getrakteerd op een leuke finale: het Waldlehrpfad dat me langs een stenen rotswand voert. Een leuk paadje dat me verrast, voor ik dan werkelijk bij mijn overnachtingsplek aan kom: Hotel Alptalblick. Een comfortabel wandel- en wellnesshotel waar ze al op mijn komst gerekend hebben. Ik heb een prachtige kamer met ditto uitzicht en laat het eten me heerlijk smaken in het restaurant. Onder het genot van een fijn glas witte wijn eet ik een hertenbiefstuk met Preiselbeeren. Niet veel later vallen de ogen bijna dicht. Tijd om te gaan slapen en me klaar te maken voor de volgende dag. Maar eerst: nog een hele fijne zonsondergang!
 

Dag 2: Häusern – St. Blasien – Menzenschwand

Na een heerlijk ontbijt is het tijd om weer op pad te gaan. Vandaag loop ik eerst zo’n anderhalf uur naar St. Blasien en vanuit daar verder naar Menzenschwand, een route van in totaal zo’n 17 kilometer volgens de omschrijving, met weinig hoogteverschil. Vanuit Häusern volg ik een breed grindpad dat weinig interessant is. Gelukkig schijnt de zon en overal om mij heen fluiten de vogels. In de verte heb ik als ik over mijn linkerschouder kijk uitzicht op de Albstausee, in de verte verschijnen de eerste contouren van St. Blasien.
 
Net op het moment dat ik het pad wat saai begin te vinden, volgt er een afslag naar rechts: de Windbergschlucht in. Een schlucht is een smalle kloof en ik weet uit ervaring dat de kloven in Duitsland diep, duister maar bijzonder mooi kunnen zijn. Ik volg een brede stroom en na een halve kilometer klimmen over een stenig pad kom ik bij de Windbergwasserfall uit. Een prachtige zes meter hoge waterval die vanaf de bergtop naar beneden klettert.
 
Vanaf hier volg ik het originele pad weer terug naar de grote weg en kom ik niet veel later in St. Blasien aan. Ik had nog niet eerder van dit dorp gehoord, maar ik heb me laten vertellen dat de koepeldom een bijzondere bezienswaardigheid is. En dat blijkt te kloppen!
 

 

Een bezoek aan St. Blasien

Ik krijg een rondleiding door het hart van St. Blasien en leer over het klooster en de koepeldom, één van de grootste van Europa. Hij trekt bezoekers uit de hele wereld en eerlijk is eerlijk, ik was er enorm van onder de indruk. Binnen overheerst de kleur wit en eenvoud, de maker van de Dom wilde een scherp contrast stellen met de donkerheid en somberheid van de (met name winterse) landschappen van het Zwarte Woud. Omdat St. Blasien nogal geïsoleerd ligt en de winters lang zijn, werden de bewoners depressief en eenzaam. In deze kerk konden ze licht vinden.
 

Na een rondleiding van een uurtje en een Flammkuchen bij Foodies is het tijd om weer op pad te gaan, verder naar Menzenschwand. De trail voert me opnieuw over een breed karrenspoor. Het zonnetje schijnt en ik ben zo enorm in gedachten verzonken dat ik zomaar een afslag mis en dit pas enkele kilometers later door heb, wanneer ik op een kruispunt geen Albsteig bordjes meer zie. Met behulp van de kaart bepaal ik mijn locatie en besluit ik niet om helemaal terug te lopen, maar bij de eerste mogelijkheid af te dalen en daar op zoek te gaan naar de juiste route.
 

 

Back on Track

Die heb ik na een half uur gevonden en vanaf daar loop ik verder. De zon heeft zich inmiddels achter een dik wolkendek verschanst en de wind steekt op. Ik zet de pas er flink in en kom aan het einde van de middag aan in Menzenschwand, een pittoresk dorpje in het midden van het Hochschwarzwald. De tijd lijkt hier te hebben stil gestaan en de rust en stilte op straat vormen een schril contrast met de toeristische drukte van St. Blasien. Ik check in bij Hotel Waldeck en geniet ook hier weer van een voortreffelijke avondmaaltijd. Na het eten val ik met mijn e-reader op mijn neus in slaap. Buiten zijn maakt hongerig, maar ook heel moe! Buitenluchtmoeheid is wat mij betreft de fijnste moeheid die er is!
 

 

Dag 3: Menzenschwand – Feldberg – Herzogenhorn / 19 km

Vandaag moet ik vroeg op want rond het middaguur heb ik een afspraak met iemand van het toeristenbureau die met mij mee loopt. Zaak om op tijd op de afgesproken plek te zijn dus. Na een snel ontbijt gooi ik mijn dagrugzak om en stap ik naar buiten. Wow, het is behoorlijk frisjes vandaag maar de lucht is overwegend blauw. Het gaat vast weer een mooie dag worden!
 
De eerste kilometers voeren me het dorp Menzenschwand uit, richt het einde van de vallei. De eerste bezienswaardigheid op de trail is Menzenschwander Wasserfall, die zich door een nauwe kloof wringt. Hierna volgt een geitenpaadje door een appelboomgaard. Hier heb ik werkelijk prachtige uitzichten op de wijde omgeving en zie ik in de verte de besneeuwde top van de Herzogenhorn al liggen.
 

Vanaf het geitenpaadje daal ik weer een stukje af en volg ik een breed karrenspoor naar het einde van de vallei. Er volgt een stevige klim die me uiteindelijk naar Feldberg brengt. Hier ontmoet ik Matthias van het toeristenburo die nog een stuk met me meeloopt. De eigenlijke etappe van vandaag eindigt hier, maar we gaan nog een extra stuk lopen.
 
Maar eerst brengt ik nog een bezoek aan het natuurcentrum dat ze hier hebben om meer te leren over de geschiedenis en de natuur van het Zwarte Woud. Ik word rondgeleid door één van de natuurexperts die hier werkt en hij vertelt me allerlei interessante verhalen over waarom het noodzakelijk is dat men zich niet buiten de gemarkeerde paden begeeft en welke dieren er leven.
 

Daarna hijs ik mijn rugzak weer op en is het tijd voor het laatste deel van mijn wandeling door het Zwarte Woud. Vanuit het dorp Feldberg kun je de gelijknamige berg beklimmen, maar deze trail vormt geen onderdeel van de Albsteig. De tweede hoogste berg van het Zwarte Woud, de Herzogenhorn, is dit wel en dus staat een beklimming van deze top op het programma. Er blijkt nog een flinke lading sneeuw te liggen wat af en toe zorgt voor wat geglibber, maar de beklimming is niet zwaar en na anderhalf uur sta ik op de top van de Herzogenhorn.
 
Helaas is het inmiddels bewolkt maar het uitzicht is hoe dan ook prachtig. Ondanks de bewolking kan ik kilometers ver kijken en voel ik me onoverwinnelijk. Het is echter ook ontzettend koud op de top, dus na snel een paar foto’s gemaakt te hebben daal ik weer af.
 
In Feldberg vind ik Rudolph weer terug en is het tijd om afscheid te nemen van Matthias. Ik stap in de auto en rijd naar Hotel Peterle, een gastvrij familiehotel waar ik wederom geniet van een uitstekende maaltijd. Na een goede nachtrust is het tijd om weer in de auto te stappen en naar huis te gaan.
 

Over wandelen in het Zwarte Woud

Ik heb het wandelen in het Zwarte Woud en over de Albsteig als enorm prettig ervaren. De Albsteig staat goed aangegeven en onderweg kwam ik nauwelijks iemand tegen. Ik reisde dan wel in het voorseizoen, maar ook in de zomer kom je niet veel mensen tegen op deze trail. Rondom de bezienswaardigheden, de watervallen en kloven is het dan uiteraard wel wat drukker. Door middel van het openbaar vervoer zou je deze wandelingen ook prima vanuit één hotel kunnen maken. Meer informatie hierover en voor boekingen van de hotels onderweg voor je wandelvakantie in het Zwarte Woud kun je terecht bij de Wanderservice van de Albsteig Schwarzwald. Het is een heerlijke plek voor een wandelvakantie in Duitsland!
 

 

Conclusie en disclaimer

Het werd me al snel duidelijk dat er zo ontzettend veel wandelingen in het Zwarte Woud zijn dat ik hier zeker nog eens terug wil komen want het is duidelijk dat het Zwarte Woud een waar wandelparadijs is. Daarnaast kun je als onderdeel van je vakantie in het Zwarte Woud natuurlijk prima een deel van deze route wandelen, ik vond het laatste deel van Menzenschwand naar Feldberg en aansluitend de beklimming van de Herzogenhorn het mooiste deel van de route.
 
Ik maakte deze reis in samenwerking met het Duits Verkeersbureau en Tourismus Hochschwarzwald. Alle gegeven meningen zijn uiteraard slechts die van mijzelf.