
Op pad in Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal Nationaal Park
Vorig jaar zomer begon ik in samenwerking met Beleef de Nationale Parken aan een ontdekkingstocht door een aantal nationale parken in Nederland. Ik had nog één park te gaan toen de lockdown in oktober werd afgekondigd en dus werd mijn bezoek aan Nationaal Park Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal doorgeschoven naar dit jaar. Het idee was namelijk om niet alleen te wandelen, maar ook wat andere bijzondere activiteiten te doen om te laten zien dat er meer te doen is dan wandelen of fietsen. Afgelopen week was het zo ver en bezocht ik de Sallandse Heuvelrug. Ik deed drie verschillende dingen: een mooie wandeling over de Sprengenberg, ik maakte kennis met de schaapskudde van Lemelerveld en ik bezocht de Sterrenwacht Hellendoorn.
Table of Contents | Inhoudsopgave
Over de Nationaal Park Sallandse Heuvelrug
Het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal ligt in Overijssel, grofweg gezien tussen de steden Deventer, Zwolle en Enschede. De heuvelrug is een oude stuwwal gevormd in de ijstijd en heeft 26 heuvels waarvan de hoogste 73 meter hoog is. Het glooiende landschap is de perfecte plek om te wandelen, fietsen en andere outdoor activiteiten te doen. Het belangrijkste centrum is het Buitencentrum Sallandse Heuvelrug in Nijverdal. Daarnaast zijn er drie andere plekken die zich uitstekend lenen om je avontuur te beginnen, namelijk Informatieschuur / Erve de Pas, Infocentrum Canadese begraafplaats en Natuurmuseum Holterberg.
Wandelen op de Sallandse Heuvelrug
Een van mijn favoriete gebieden om te wandelen in Nederland, buiten mijn ‘eigen’ Veluwe om, is de Sallandse Heuvelrug. Eerder maakte ik al wandelingen in de buurt van Nijverdal en op de Hellendoornse Berg, dus ik besloot deze keer een ander gebied te ontdekken: De Sprengenberg.
Ik begin mijn bezoek op de parkeerplaats De Sprengenberg en informatieschuur Erve de Pas. Vanuit hier starten enkele wandelroutes, ik doe de 5,6 kilometer lange oranje route die me dwars over het landgoed voert. De Sprengenberg is een afwisselend gebied, waar heide en bos elkaar afwisselen. Ook bijzonder is de laan vol met azalea’s die in het voorjaar volop in bloei staan. Ik ben eigenlijk net te laat in het seizoen, maar zie gelukkig toch nog enkele roze bloemen in het landschap terug. Wat moet het een genot zijn om hier tijdens de bloeiperiode te wandelen!
De Palthetoren
Heel bijzonder in het landschap is de Palthetoren, die statig boven de omringende bomen uittorent. Deze villa is in 1903 gebouwd door A. A. W. van Wulfften – Palthe om te verblijven tijdens en na zijn jacht door het landgoed, dat in zijn bezit was. Het huis is niet toegankelijk voor publiek, maar goed te zien vanaf de oranje wandelroute. Verderop op de route kom je het oude badhuisje tegen dat bij de villa hoort.
Een ontmoeting met boswachter Jos
Na mijn lunch bij het restaurant van Herberg Erve de Pas is het tijd voor een ontmoeting met boswachter Jos. Hij werkt voor Natuurmonumenten en het lijkt me interessant om met hem in gesprek te gaan over het gebied. Allereerst vraag ik hem wat er zo bijzonder is aan de Sallandse Heuvelrug en hij vertelt me dat dit de enige plek is in Nederland waar nog korhoenders in het wild leven. Dit dier wordt met uitsterven bedreigd en op dit moment leven er nog maar zo’n 25 en worden er elk jaar een aantal nieuwe uit Zweden bij geplaatst om de populatie gezond te houden.
Ook vraag ik hem naar de toekomst van het nationale park, want met de komst van het coronavirus zijn ook de bezoekersaantallen aan het nationale park enorm toegenomen. Jos vertelt dat er het afgelopen jaar op een gemiddelde doordeweekse dag evenveel bezoekers waren als een zondag voorafgaand aan de pandemie. Op zondagen is het heel erg druk. Hij zet zich in om de bezoekers beter te spreiden en ook kennis te laten maken met de dorpen en gebieden rondom het nationale park, om zodoende de belasting op de gebaande paden wat af te laten nemen. In samenwerking met de omringende dorpen worden nieuwe wandel- en fietsroutes uitgezet die de bezoeker ook kennis laten maken met de natuur buiten de parkgrenzen. Ook hoopt hij dat er in de toekomst meer mensen gebruik gaan maken van het openbaar vervoer om naar het nationale park te komen. Zowel Nijverdal als Holten hebben een treinstation en vanuit daar zijn er talloze opties om het park te verkennen.
De laatste vraag die ik hem stel is wat hij bezoekers aanraadt. ‘Sta eens even stil. Ga ergens zitten en houd je mond dicht en je oren en ogen open. Stel je open voor de omgeving en je zal je verwonderen over al het moois dat je ziet.’
Met deze mooie conclusie nemen we afscheid en ga ik naar mijn volgende bestemming: de Schaapskooi Lemelerberg.
De schaapskudde op de Lemelerberg
De dag voor mijn trip heb ik al contact gehad met Anita: de schaapsherder van natuurgebied Lemelerberg, dat in het noorden van de Sallandse Heuvelrug ligt. Samen met haar 260 Veluwse heideschapen is ze dagelijks te vinden in het gebied, maar uitgerekend vandaag komen de schapen naar de schaapskooi omdat ze de volgende dag geschoren worden. Ik ontmoet Anita net wanneer de schapen binnen zijn en ik vraag haar naar het leven als schaapsherder.
Eigenlijk weet ik niet zo veel over schapen. Ik laat me dan ook verbazen over de verhalen van Anita over hoe ze de kudde over de hei meevoert en er op die manier voor zorgt dat het landschap intact blijft. De kudde van Anita bestaat uit zo’n 260 schapen. Elk jaar maakt ze aan het einde van de zomer een ‘selectie’ van de schapen die mogen blijven en schapen die uit de kudde moeten. Oudere dames, die bijvoorbeeld geen ondertanden meer hebben, kunnen niet genoeg eten en op die manier hun werk niet goed meer doen.
En wat gebeurt er ‘s nachts met de schapen? ‘Dan blijven ze op de heide met een elektriciteitsdraad er omheen. Ik zoek dan een plek waar genoeg te eten en water voor ze is.’ Anita kan uiteraard niet elke dag bij de kudde zijn, daarom werkt ze samen met een aantal vrijwilligers die haar ondersteunen.
Mocht je de schaapskudde willen bezoeken, neem dan even contact op met Landschap Overijssel die je kunnen vertellen waar Anita en haar kudde ongeveer te vinden zijn op de berg. De schaapskooi is niet voor publiek geopend.
Op naar de Sterrenwacht
Na een heerlijk diner bij De Budde in Nijverdal staat het laatste onderdeel op het programma: een bezoek aan de Sterrenwacht in Nijverdal. Deze is gevestigd in het Buitencentrum van Staatsbosbeheer. Alhoewel ik hier al eerder was geweest, was het me niet opgevallen dat er een grote koepel op het gebouw zit. Ik word hier verwelkomd door vrijwilliger Cor die me een rondleiding door de Sterrenwacht geeft.
Allereerst stap ik op de Sky Walk, een observatieplatform op 8 meter hoogte. Hier staat ook de radiotelescoop, een schotelantenne van 3 meter groot. Vanaf hier zie ik hoe Cor de koepel opent, zodat ze vanuit hier naar de sterren kunnen kijken met de telescopen.
Daarna bezoek ik de enorme telescopen die in de koepel staan. Ook uniek is hier het zonobservatorium waarmee de zon waargenomen kan worden. Het is de enige in zijn soort in Nederland. Het planetarium kan ik helaas niet bezoeken, maar onderstaande foto geeft een idee van hoe dit eruit ziet.
Wil je zelf op bezoek bij de Sterrenwacht? Er zijn diverse programma’s te volgen evenals lezingen en cursussen. Meer informatie vind je op de website van Sterrenwacht Hellendoorn. Ik hoop snel zelf een keer mee te kunnen doen aan een informatieavond!
Conclusie en disclaimer
Mijn bezoek aan Nationaal Park de Sallandse Heuvelrug heeft me opnieuw laten zien hoe mooi dit stukje Nederland is. Het was bijzonder om in gesprek te kunnen gaan met zij die hier werken en ervoor zorgen dat de natuur in het gebied behouden blijft. Wil je zelf eens een leuke activiteit doen in het nationale park? Check dan hier de agenda voor alle aankomende evenementen.
Hopelijk heb je genoten van dit artikel en heb ik je geïnspireerd om Nationaal Park Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal eens met een bezoek te vereren. Ik maakte dit blogartikel in samenwerking met Beleef de Nationale Parken. Alle gegeven meningen zijn slechts die van mijzelf.


One Comment
Kemper Hja
Waarom worden Nijverdal en Holten genoemd en Haarle niet.
Het hoogste punt bevind zich op de Haarlerberg de korhoenders zitten daar ook.
De Pas en de palthe bevinden zich op de Speenberg!